TerInfo is erop gericht om docenten te helpen terrorisme, politiek geweld en disruptieve momenten op een duidelijke, feitelijke, verantwoorde en verbindende manier te bespreken met verschillende leeftijdsgroepen. De pedagogische onderbouwing van TerInfo is gebaseerd op de volgende vier uitgangspunten:
Evenwichtig duidingskader
Terrorisme, politiek geweld en disruptieve gebeurtenissen kunnen tot angst en polarisatie leiden in het klaslokaal, zeker omdat er veel emoties en verschillende meningen mee gepaard gaan. Bovendien is er over dit soort onderwerpen vaak een overvloed aan informatie en verhalen voorhanden, die niet allemaal van goede kwaliteit zijn en soms zelfs desinformatie bieden. Om dit tegen te gaan, wil TerInfo historisch onderbouwde kennis inzetten binnen een evenwichtig duidingskader. Het verleden biedt ons immers voorbeelden van hoe er in het verleden met gebeurtenissen omgegaan werd en maakt het mogelijk om hedendaagse ontwikkelingen in een breder kader te plaatsen. We streven daarbij om zoveel mogelijk perspectieven te belichten, maar laten tegelijkertijd zien dat we in Nederland handelen binnen het kader van de democratische rechtsstaat. Op deze manier verbinden we multiperspectiviteit met pragmatische realiteitszin en pedagogische instructie aan jongeren.
Structureel en ad hoc
TerInfo biedt materiaal aan dat zowel structureel als ad hoc kan worden ingezet. Deze twee sporen vullen elkaar aan. Zo is het belangrijk om op de meer ‘rustige momenten’ aandacht te besteden aan de achtergronden van terrorisme en politiek geweld. Dit helpt leerlingen namelijk om op de ‘hete’ momenten, wanneer de emoties hoog oplopen en er veel meningen in de klas zijn, incidenten beter te begrijpen en in context te plaatsen.
De meer algemene artikelen en lesplannen bieden antwoord op grote vragen, geven inzicht in de historische context en in de daadwerkelijke dreiging die uitgaat van terrorisme en aanverwante onderwerpen. De meer ad hoc informatie bieden we aan in de vorm van actuele artikelen, bijvoorbeeld over recente aanslagen en over daders. Bij grote disruptieve momenten of incidenten brengt TerInfo bovendien binnen een paar dagen een lesbrief uit, met inhoudelijke kennis, historische duiding en pedagogische handvatten. (Zie de lesbrief over het schietincident in Utrecht, de moord op Samuel Paty, de avondklokrellen en de oorlog in Oekraïne.)
Handelingsperspectief
Door terrorisme en politiek geweld te duiden, wil TerInfo de weerbaarheid van leerlingen ertegen vergroten. Hiervoor maakt TerInfo gebruik van historisch onderbouwde kennis, die we vertalen naar zo concreet mogelijke handelingsperspectieven. We laten leerlingen zien wat we als individuen en als samenleving kunnen doen tegen terrorisme en politiek geweld en wat de politie en veiligheidsdiensten al doen. Deze handelingsperspectieven helpen leerlingen om de opgedane kennis te verwerken en om niet achter te blijven met disproportionele angst, negatieve oordelen, stereotyperingen en zonder hoop. Ook hanteren wij de principes van de pedagogiek van de HOOP van Micha de Winter (2017): 1) Handelingsperspectief cultiveren, 2) Onderbreken van al te snelle oordelen, 3) Optimisme voorleven en 4) Actieve participatie bevorderen.
Inclusiviteit
Verschillen in etnische, culturele, politieke en maatschappelijke achtergronden van zowel leerlingen als docenten kunnen ervoor zorgen dat er verschillende perspectieven op terrorisme en politiek geweld leven in de klas. Dit kan leiden tot polarisering. Daarom is het belangrijk om bij de bespreking van deze onderwerpen ervoor te zorgen dat zowel de informatie als de invalshoeken zo inclusief mogelijk zijn. Dit is ook van belang voor scholen met een homogene leerlingenpopulatie, zodat leerlingen kennismaken met de bredere samenleving en de perspectieven die daarbinnen leven. De nadruk ligt echter niet op het onderstrepen van de verschillen, maar juist op overstijgende principes die voor iedereen geldig zijn, ongeacht de persoonlijke achtergrond van leerling of docent.
Pedagogische handvatten
- Leerlingen kunnen recente terroristische aanslagen of andere disruptieve incidenten plaatsen binnen een langere geschiedenis van geweldspleging, met als doel om meer inzicht te verkrijgen in de diversiteit van de achtergrond van de plegers van extreem geweld, maatschappelijke contexten en het verloop van terrorisme.
- Leerlingen leren dat terrorisme van alle tijden is, dat het voorkomt vanuit verschillende achtergronden en dat het vergankelijk is.
- Leerlingen verkrijgen inzicht in de motieven en drijfveren van terroristen en daders van politiek geweld.
- Leerlingen verkrijgen inzicht in de polariserende werking van extreem geweld en ontdekken manieren om dit tegen te gaan, zowel op persoonlijk als op maatschappelijk niveau.
- Leerlingen kunnen onderscheid maken tussen feiten en meningen ten aanzien van terrorisme en aanverwante onderwerpen.
- Leerlingen leren om hun emoties te reguleren na incidenten, en deze op een rustige manier te bediscussiëren en te duiden.
Bronnen
- Graaf, De, B. (2017) Kennis maakt kinderen weerbaar in tijden van terrorisme, Platform voor het Primair Onderwijs, 7, 4-6.
- Hondius, D. (2010) Finding common ground in education about the Holocaust and slavery. Intercultural Education, 21, 61–69.
- Winter, De, M. (2017) Pedagogiek over Hoop [afscheidsrede], geraadpleegd van https://files.fss.uu.nl/publicaties/Afscheidscollege-Micha-de-Winter-mei-2017.pdf.