Op 24 februari werd Europa wakker met het nieuws dat de Russische invasie in Oekraïne was begonnen. De militaire operatie was door president Vladimir Poetin op de Russische staatstelevisie aangekondigd. Russische troepen bezetten de oostelijke provincies Donetsk en Loehansk, vielen vanuit Rusland, Belarus en vanaf de Krim Oekraïne binnen en trokken op naar het noordelijk gelegen Kiev, de hoofdstad van Oekraïne. Op donderdag 24 februari werden diverse steden in Oekraïne beschoten met raketten, waaronder Kiev. Volgens de Duitse Bondskanselier Olaf Scholz dreigt er nu voor het eerst sinds meer dan 75 jaar weer een wereldoorlog.
Oekraïne heeft de bevolking opgeroepen om terug te vechten. Mannen tussen de 18 en 60 jaar mogen het land niet verlaten en moeten zich melden bij het leger. Er wordt op diverse plekken in het land gevochten en er zijn waarschijnlijk al honderden doden gevallen. De Verenigde Naties schatten in dat ten minste 100.000 Oekraïners op de vlucht zijn geslagen, en dat dat aantal zal oplopen.
Vrijwel alle leerlingen zullen over de oorlog hebben gehoord en hebben er vragen, meningen of emoties bij. Deze lesbrief is bedoeld ter ondersteuning van docenten in het primair, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs. Wat zijn manieren om de oorlog te bespreken?
Doelen lesbrief
Deze lesbrief start in vraag-en-antwoordvorm met een kort historisch overzicht van de relatie tussen Oekraïne en Rusland en hoe de spanningen tussen beide landen de afgelopen jaren opliepen. Deze historische context helpt om afstand te nemen van directe gebeurtenissen en emoties, en om via parallellen met het verleden het heden beter te begrijpen. Vervolgens gaan we in op de beweegredenen van Poetin en op de reacties van de internationale gemeenschap.
In het tweede deel van de lesbrief geven we een pedagogisch kader waarin de recente gebeurtenissen kunnen worden besproken in de klas. Dit bestaat uit algemene tips voor het voeren van het gesprek over situaties van conflict en geweld, waarin ook controverses een rol kunnen spelen, die aangepast zijn op de situatie rondom Oekraïne. De lesbrief biedt vervolgens werkvormen op verschillende niveaus en voor verschillende leeftijden, waarmee docenten de oorlog in Oekraïne kunnen bespreken. Leerlingen leren door deze werkvormen onder meer de huidige veiligheidssituatie te duiden, zich te verplaatsen in de diverse posities en situaties, en kritisch te kijken naar de manier waarop Poetin zijn daden legitimeert. Ten slotte horen we graag wat je van deze lesbrief vond.
Utrecht, 27 februari 2022.